Mozaïekvloer

Object: Mozaïek vloertegels

ID object: ARCH/450

Beschrijving van het object: Deze fragmenten van een mozaïekvloer is vervaardigd uit tegels van gebakken klei (6 x 6 cm) met resten van loodglazuur. Geometrische patronen worden afgewisseld met een dambordpatroon. In het middenveld zijn inlegmotieven gegroepd: lelies, roosjes en een adelaar (stempeltegels of slibversiering). Rond 1895 wordt bij toeval in de Bazar van dhr. Ch. Vankerchoven, op het Margarethaplein te Leuven, een mozaïekvloer ontdekt. Kort daarop wordt deze vondst door toedoen van prof. Van Helleputte geschonken aan de universiteit. De fragmenten worden samengebracht op houten panelen van 66 bij 66 cm, afgeboord met een zinken rand. Van bij de ontdekking van de vloer denkt men te maken te hebben een restant van een middeleeuwse synagoge. Deze bevindt zich volgens de overlevering in de Jodenstraat te Leuven, die in die periode doorloopt tot aan de huidige Diestsestraat. De Bazar de Meubles komt overeen met het pand dat vanaf de 17e eeuw bekend staat als de Verloren Arbeijt en dat vanaf het begin van de 18e eeuw ook Den Priesterkelder genoemt den Verloren Arbeijt wordt genoemd. Deze benaming houdt blijkbaar verband met Moyses Iudeaus, presbyter in Lovanio, de 14e eeuwse bewoner van het pand. Op de mozaïekvloer zijn er zelf geen aanduidingen te vinden die wijzen op een synagoge. Bronnen uit de 13e en de 14e eeuw vermelden dat de synagoge zich bevindt in Brussel. De traditie van de Leuvense synagoge is klaarblijkelijk gebaseerd op de titel van Moyses Iudaeus, één van zijn bewoners, met name presbyter, wat wordt vertaald als priester. Deze titel betekent echter ouderling of notabele. Het is een ambtelijke titel die verband houdt met het toezicht op de geldhandel van de joden. Moyses Iudaeus is als presbyter Iudeorum dus verantwoordelijk voor de administratie van de joodse geldtransacties in brabant. Het gaat hier dus niet om een synagoge, maar toch is het mogelijk dat men het vertrek occasioneel als gebedsruimte gebruikt. Dergelijke bestemming wordt aangegeven door een conventioneel teken. De zuidoostelijke oriëntatie van de gegroepeerde lelies in het middenveld - in de richting van Jeruzalem - kan een dergelijk teken zijn. De totale breedte van de vloer bedraagt 6 meter, de lengte wordt geschat op 7, 26 meter. De decoratie wordt beheerst door geometrische motieven, terwijl tegels van het middenveld inlegmotieven met slibversiering dragen. Het middenste vierkant is ingenomen door een groep lelies, geplaatst op de as het diagonaal. De uitgespaarde driehoeken omgeven het grote vierkant met een band met een afwisselende reeks van lelies, rozen, adelaars en leeuwen. De tegels zijn van gebakken klei in de kleuren groen, geel, rood en zwart. Op basis van de stijlkenmerken wordt de vloer gedateerd in de vroege 14e eeuw. Later werd het gerestaureerd door Chr. Vanbeveren en M. De Belie; De vloer is gereinigd met schadeloze producten na nauwkeurige registratie worden de tegeltjes overgebracht op een nieuwe drager (water- en vormvaste plaat van 10 mm, op panelen van 660 mm op 660 mm) ter vervanging van de oorspronkelijke houten bakken met zinken rand. De hechting van de tegeltjes gebeurt met een zachte, gemakkelijk te verwijderen materie. Nadien worden de tegeltjes bedekt met een kleurloze laag acrylvernis die het loodglazuur niet aantast.

Datering: 14e eeuw

Asbeststatus: Asbesthoudend

Beschrijving van het asbest: De vloertegels zijn bij de restauratie op een inerte plaat aangebracht. Deze inerte plaat is een asbestcementen plaat